Urodziła się 12.01.1815 r. w Jędrzejowie jako córka Antoniego Lemańskiego i Marii Goniewskich. W 1935 r. wyszła za mąż za znacznie starszego Piotra Zalewskiego, polskiego patriotę i byłego żołnierza napoleońskiego. Po jego śmierci zamieszkała w Warszawie. Odmówiono jej emerytury po mężu, żyła zatem z oszczędności. Po wniesieniu podania o rentę po mężu do Napoleona III, otrzymała zapomogę, dzięki której założyła w Warszawie restaurację. Znajdowała się ona w przechodnim domu, który świetnie nadawał się na miejsce działalności patriotycznej. Z czasem była jednak tak intensywnie śledzona, że opuściła Warszawę i zamieszkała w Miechowie u swojej siostry Marii Jurkowskiej. Nie zaprzestała działalności patriotycznej i zorganizowała pielgrzymkę z Miechowa do klasztoru cystersów w Jędrzejowie. Po drodze, na jej wezwanie, ustawiono kilka krzyży na usypanych kopcach. Kolejna manifestacja mogła się skończyć przykrymi konsekwencjami. Gdy Rosjanie chcieli pochód rozwiązać, wtedy Zalewska, w najwyższym wzburzeniu wbiegła na usypane wzniesienie wołając: „Wynoście się łajdaki, bo was kamieniami zasypiemy”. Groźna postawa tłumu spowodowała odwrót żandarmów. Po pewnym czasie Tekla Zalewska przeniosła się do Krakowa i tam w gronie młodzieży urządzała patriotyczne obchody, za co groziło jej uwięzienie przez władze austriackie. Ostrzeżona, w przebraniu przemknęła się przez granicę rosyjską i wróciła do Miechowa. Wiedząc, że jest śledzona, nie zmieniała jednak swego postępowania i skutkiem tego kilkakrotnie była więziona, m.in. w Radomiu. Pomimo ustawicznych utarczek z władzami prowadziła agitację w najbliższych powiatach: miechowskim, jędrzejowskim i olkuskim. W czasie przemówień zakładała gruby łańcuch, przedstawiający Polskę w okowach. Kiedy władze rosyjskie były bliskie jej kolejnego aresztowania, co groziło nieodwołalną zsyłką, zaciągnęła się do oddziału Bończy. W oddziale przebywała do śmierci Bończy, którego 18.06.1863 r. ciężko rannego wiozła furą w celu ukrycia. Zostali złapani przez Kozaków, Zalewską przewieziono do Cytadeli Warszawskiej, gdzie przez kilka miesięcy więziona była w X pawilonie. Została skazana i wywieziona do guberni kostromskiej 31.03.1864 r. w 24. partii zesłańców. Szczęśliwie przetrzymała trudy podróży i dotarła do Irkucka.
Na Syberii przebywała pięć lat. Zwolniona w wyniku amnestii, odbyła część drogi pieszo, zamieszkała w Paryżu, gdyż zabroniono jej powrotu do kraju. Po kilku latach zezwolono jej na powrót do Warszawy. Stamtąd przeniosła się do Siedlec, gdzie zamieszkała u siostrzenicy Józefy Dąbrowskiej.
Tam zmarła w 1899 r. i tam również została pochowana.
Źródła:
- Akt urodzenia Tekli z Lemańskich Zalewskiej
- Bruchnalska Maria, Ciche bohaterki: udział kobiet w Powstaniu Styczniowem, Tow. Św. Michała Archanioła, Miejsce Piastowe 1934 r.
- jura-pilica.com
- genealogia.okiem.pl
WB/MF
