Apoloniusz Eustachy Kurowski herbu Szreniawa urodził się 26 marca 1819 r. w Bolewicach parafia Trzeciel jako syn Antoniego i Martyny Pietkiewicz. Ojciec był właścicielem Ptaszkowej, posesorem Sierczy i dzierżawcą Bolewic w Wielkopolsce. Pierwsze nauki pobierał w domu, potem chodził do szkoły lwowieckiej pod Pniewami, wreszcie do gimnazjum w Lesznie. Po śmierci ojca przerwał naukę i zajmował się gospodarstwem rodzinnym. Prowadził działalność patriotyczną współpracując w Władysławem Łąckim. Przemycał i przechowywał broń. Był członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. W 1846 przystąpił do spisku Ludwika Mierosławskiego, mającego na celu m.in wywołanie wojny z Rosją. W efekcie uwięzienia w Moabicie, został uznany „najwinniejszym” i skazany na ścięcie toporem, od czego uratowała go rewolucja w Berlinie w 1848. Dalej prowadził działalność konspiracyjną mając kontakty z emigracją londyńską. Ożenił się z Marcelą Jeżewską herbu Lis, córką Nikodema i Konstancji Zaborowskiej. W 1858 r. przeniósł się do Królestwa, gdzie nabył od teściowej dobra Tyniec w jędrzejowskim. Do powstania jako stronnik czerwonych. Organizował broń, oddziały, gromadził kontakty. Gdy wybuchło powstanie w okolicach Jędrzejowa zaczął formować oddział przeznaczony dla Józefa Czapskiego, który jednak nie przyjechał zza granicy. Kurowski rozstawiał więc pikiety wokół miasta i odbijał poborowych. Został mianowany pułkownikiem i pełnił przez pewien czas faktycznie funkcję naczelnika woj. krakowskiego. Szybko jednak przeniósł kwaterę do Ojcowa przejmując komendę nad oddziałem Ignacego Dobrskiego. Jego działania likwidacji komór strażniczych miały otworzyć granicę na przemyt broni i wyposażenia. Zgrupowanie liczyło do 2000 osób, choć jednak z powodu początkowych braków wyposażenia pewną część rozpuszczono do domów. Po zwiększeniu oddziału i lepszym zaopatrzeniu przeprowadził z sukcesem atak w kierunku Sosnowca co zakończyło się całkowitym uwolnieniem Zagłębia Dąbrowskiego od Rosjan, przejęciem pokaźnych sum i opanowaniem dwóch ważnych nitek kolei. Przez 2 i pół tygodnia był to jedyny wyzwolony obszar w czasie Powstania. Założona tu została administracja, pobierane cło i nawiązywane zostały stosunki polityczne w imieniu państwa polskiego. Ogłaszano tu uwłaszczenie włościan. Kwaterą Kurowskiego była Dąbrowa a później znowu Ojców. Zachęcony dobrze działającymi oddziałami i informacjami o rzekomym opuszczeniu Miechowa przez Rosjan podjął decyzję o ataku na miasto. Nie mając dużego, zaktualizowanego doświadczenia wojskowego doprowadził bitwę do klęski, a nierozważne rozkazy powiększyły straty, całkowicie rozpraszając oddziały i niwecząc wszystko co udało się zdobyć. 23.2.1863 Ława Główna odbyła sąd cywilno-wojskowy, w którym uwolniono Kurowskiego od zarzutów, dano mu jednak ostre upomnienie. Przez resztę roku 1863 przebywał zapewne w Galicji wracając na pole bitwy w lutym 1864 do zgrupowania Hauke-Bosaka. Został tu szefem sztabu. Jednak i tutaj został autorem klęski oddziałów powstańczych pod Opatowem, przejmując dowodzenie pod koniec zdobycia miasta, wydając, podobnie jak w Miechowie nierozważne rozkazy bitewne – zmuszając do odwrotu zamiast do kontynuacji natarcia. Po porażce zajmował się krótko organizacją kolejnych oddziałów w Galicji.
Po powstaniu udał się na emigrację do Szwajcarii. Zmarł w Baden 11 maja 1878 r.
WB
Źródła:
- Polski Słownik Biograficzny
- Kieniewicz S. – Galicja w powstaniu styczniowym, Wrocław 1980
- Kozłowski E., Od Węgrowa do Opatowa, Warszawa 1962.
- Tokarz W.- Opanowanie trójkąta granicznego przez Apolinarego Kurowskiego dowódcę oddziału w powstaniu styczniowym, w: Rocznik Weteranów, 1863, Warszawa 1925
- Staszel J. – Bitwa miechowska 17 II 1863 r. w relacji pamiętnikarskiej Kazimierza Girtlera, Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie, rok XV (1969)
- https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/76698/apolinary-kurowski
