Urodził się 30 marca 1833 w Ochnówcew powiecie włodzimierskim na Wołyniu jako syn Stanisława Cieszkowskiego herbu Dołęga i matki Henryki z hr. Krasickich herbu Rogala. Studiował medycynę na uniwersytecie w Kijowie skąd został relegowany. Wyjechał do Włoch i został słuchaczem polskiej szkoły wojskowej w Cuneo. Po wybuchu powstania styczniowego powrócił do Królestwa Polskiego i w Ojcowie dołączył do oddziału Apolinarego Kurowskiego. Został mianowany oficerem i objął dowództwo nad powstańczym oddziałem kosynierów. Brał udział w potyczkach w Michałowicach i Maczkach. Walczył w zwycięskiej bitwie o Sosnowiec, gdzie został ranny. Następnie został awansowany do stopnia pułkownika i leczył rany w majątku Potockich w Krzeszowicach. Po powrocie do zdrowia, na czele oddziału udał się w Kaliskie. 26 lutego walczył pod Pankami, a 1 marca zwyciężył pod Mrzygłodem. Dołączył do oddziału gen. Mariana Langiewicza w Pieskowej Skale i brał udział w bitwie. Wkrótce opuścił Langiewicza i na jego rozkaz udał się do Piotrkowa, gdzie miał sformować oddział. 14 marca dokonał wypadu do Radomska, gdzie zdobył 6000 rubli, kilka koni i kilka karabinów. W późniejszym czasie, pomiędzy Łazami a Zawierciem, zniszczył trzy mosty kolejowe. 22 marca poniósł klęskę w bitwie pod Kuźnią Masłowską i wycofał się w Wieluńskie. 27 marca pobił Rosjan w bitwie pod Radoszewicami i Kiełczygłowem. Zniszczył dwa mosty na Warcie, w Działoszynie i Lisowicach. 10 kwietnia spotkał się z Józefem Oxińskim, któremu oddał część swoich nieuzbrojonych ludzi, by nie wpadli oni w ręce Rosjan. Następnie został ranny w pierś, w bitwie pod Broszęcinem i został ulokowany w dworze w Leśnikach Chabielskich. Wkrótce został odnaleziony przez Rosjan i dobity przez kpt. Rafałowicza z garnizonu wieluńskiego.
WB
Źródła:
- Jaworska M. Pamięć w kolorze sepii .Kolekcja fotografii z okresu Powstania Styczniowego w zbiorach Muzeum Niepodległości w Warszawie, Warszawa 2024
- Czas, 29 kwietnia 1863 r.
- https://historia.fandom.com/pl/wiki/Teodor_Cieszkowski
- https://genealogia.okiem.pl/powstaniec-styczniowy/57046/teodor-cieszkowski
- CDIAL 195-1-58 (Zbiory Tadeusza Sauczeya)
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Teodor_Cieszkowski
- Kulpiński J., Malicki A. – Nie rozpaczaj dziewczę zobaczym się w niebie. Powstanie styczniowe w Świętokrzyskiem. Wy bór wspomnień uczestników walk. Włoszczowa 2024
